Nieuw: (Alle inzenders bij deze bedankt, de redactie neemt geen verantwoording voor de inzendingen 🙂 )
Lemkakken, Natte voeten, zweetvoeten.
Standaarduitdrukkingen:
Zo, loop je weer te “Aasgieren“….. Zo noemden koks en Botteliers lui die een babbeltje kwamen maken rond etenstijd en het eten roken….
Een achtertros zetten, Grote boodschap doen
Achteruit varen, Een officier of adjudant onderofficier die zijn padjes (de krul op de schouder epauletten) verkeerd om heeft zitten. De traditie vroeger was dat dit de overtreder een rondje aan de bar in het verblijf kostte.
Achteruit zeilen, de toestand verslechtert
Achterzeilen: te laat komen
Action Messing: De hele bemanning zo snel mogelijk een warme maaltijd laten eten tijdens gevechtswacht als iedereen op post staat en het de gereedheid zo min mogelijk mag beinvloeden. Zie ook Systeemschaften.
Action Snack. Snelle hap tijdens een oefening vooral ’s avonds
Adelborst. Officier in opleiding aan het KIM.
Afgeplokt, plotseling in slaap gevallen. (bij een onderzeeboot is het een gestopte diesel na gesloten snuivermast)
Afgeschoten mariniersarm, een flink 3e been (leuning)
afknijpen, iemand het leven zuur maken
Afkomende wacht Na de hondewacht op zee nog even napraten met de zeedivisie
Afmeerbiertje Biertje dat je met je eigen divisie drinkt, na het afmeren in een buitenlandse haven
afnokken, stoppen
Afsplitsen. Een ander de klus laten doen
Aftrap. Einde
Aftrap werkzaamheden. We stoppen ermee.
Afwas doen, afwassen. Nabespreking doen (van een workshop bijvoorbeeld), debriefen.
Ajam. Maleis voor kip, dus: ‘Hebben, die ajam!’, hebben, die kip!
AJKKB, Alle Jezus Klein Kut Bootje. Alles tussen een roeiboot en een patrouillevaartuig.
AJOE, Alle Jezus Ouwe Eén. Matroos eerste klas met een respectabele leeftijd.
AJTTGVJ’tje, AllerJezusTypisch Geval Van Jammer
Al, (Maleis) kort voor “Dat heb ik al gedaan” of “Dat is al gebeurd.
Allemansend – stuk touw aan de scheepsbel, soms fraai, kunstig gesplitst. Heel vroeger in de tijd van de houten schepen was een allemansend iets heel anders. Een lang touw waarvan het end uitgeplozen was hing in zee naast de balk buiten boord waarop men zat om z’n behoefte te doen. De uitgeplozen kwast diende het doel waarvoor we tegenwoordig toiletpapier gebruiken
Amfibische pendek, Door defensie verstrekte zwemkleding
Amus, scheepsamusementomroep (radiomuziek in de verblijven)
Ankerstuk, Gemarkeerd deel van een ankerketting met een lengte van 27,5 meter. De ankerstukmarkeringen geven welke lengte aan ankerketting al is uitgegeven (in het water ligt) en hoeveel lengte er nog over is (op de bak ligt).
Appe-ietoe in de Oost. Geen betekenis, gewoon een uitdrukking die gebezigd wordt als het gesprek even stil valt. (officieel apa itoe, niks loos)
Appe-ietoe wild geraas. Wat is dat voor een herrie.
Ik vind het apies. Ik vind het wel best zo. Officieel woord habis. (Maleis)
Arie. Flinke jongen
Annapolis, Anna Paulowna
Apenvuistje, zie Keesje
ARO, Adspirant Reserve Officier. Bij de zeeofficieren meestal iemand vanuit de Koopvaardij met een Zeevaartschool diploma. Konden doorgaans goed varen.
ASAP!, As Soon As Possible, dus zo snel mogelijk. Wordt meestal op dwingende toon uitgesproken.
Er zit averij op. Het is beschimmeld.
Azimutje schieten, Kalibreren van het kompas door het inpeilen van de zon bij zonsondergang of zonsopkomst en dat te vergelijken met de berekende peiling vanuit de scheepspositie.
De Baas, de Marine als werkgever
Baatje, matrozenhemd daarover ging de braniekraag.
Babi Pang Pang: Babi Pangang
Badmuts. Met badmuts wordt iemand aangesproken die een (bijna) kaal hoofd heeft.
bagger, iets is slecht
Balken: afgeleid van Maleis, Balik. Dit betekent omkeren. Wisselen van wachturen tijdens oorlogswacht
Bakboordslicht, Helder rood gekleurde cocktail. Doorgaans 7-up met Campari. Zie ook Stuurboordslicht, Toplicht en Heklicht.
Bakkie: op rapport staan
Bakstafel, was de tafel in het cafetaria die geclaimd werd door een vaste groep.
Bak. Matrozen worden ingedeeld in een bak, een groep, een klas. Van bak zijn veel worden afgeleid zoals bijvoorbeeld baksgewijs, bakstafel, baksmeester.
Bak, Voordek van een schip vanaf de panamakluis tot aan het voorste dekhuis. Andere betekenis: Klas of ingedeelde groep matrozen.
BAK-1, Bijnaam door de rest van de bemanning voor de groep officieren aan boord van een marineschip.
Baksgewijs. Per bak, groep, klas aantreden voor appèl,
Baksplankje, Platte houten plank met handvat (soort cricket bat). Vroeger gebruikt bij bestraffingen en bij het 21-slaan. Zie ook 21-slaan.
Bak- en stuurboord. Eten we vandaag bakboord of stuurboord?’ Bakboord (linkerzijde) en Stuurboord (rechterzijde) worden ook wel met kleuren aangeduid, rood voor de eerste en groen voor de laatste. De vraag hierboven was vroeger een grap over de beperkte keuze in groenten aan boord: Rode kool of Boerenkool
Baltinomore, bijnaam voor de Amerikaanse haven Baltimore.
Banjak: veel
Barang. Maleis voor kleding, plunje. Wordt ook gebruikt voor andere uitrustingsstukken.
Baroe. Nieuw. Splinterbaroe. Baroe- was ook benaming voor een net opgekomen militair zoals bij de landmacht ‘oliebol’
Bata, belangrijk. Als in: Lekker bata, schipper!
Bedanken, als in: zij worden bedankt. Dit wordt gebruikt als er ergens van het ene op het andere moment een zware beslissing genomen wordt, waar ook personeel de dupe van is. Er wordt dan gezegd: personeel van b.v. de derde verdieping: zij worden bedankt! In oorlogstijd, op een schip, kan het zijn dat een bepaalde sectie van en schip wordt afgesloten vanwege een lek oid. Het bevel is dan: C en E schotten sluiten, de mensen van munitie worden bedankt. (en zijn dus opgegeven)
Bekkie klamboe , Mondje dicht
Belanda: Maleis voor blanke
Bestekvoeren, Plaatsbepalen / navigeren op gegist, verbeterd-gegist, of waarbestek.
Beukenotensap. Hiermee wordt rode Vermout aangeduid.
Berakken. Maleis voor poep. Dit is verbasterd tot het werkwoord berakken (klemtoon op de eerste lettergreep leggen) – poepen.
Biefstuk van de hoef, taaie biefstuk, of een echt ondefineerbaar stuk vlees op je bord.
Bieslook, bijnaam voor een marinier. Groen van buiten, hol van binnen. Deze bijnaam is ontstaan toen de Koninklijke Luchtmacht vaker ging samenwerken met de mariniers. Zij kenden de standaard bijnamen uiteraard niet. (b.v. torren)
Bikken, schrapen, menieen: onderhoud buiten aan dek
bilangen, is slap ouwehoeren
Binnenschip, Het schip dat direct langs de kade of steiger ligt als meerdere schepen daar naast elkaar liggen afgemeerd. Zie ook buitenschip.
Bintang. Maleis voor ster. Hiermee worden de medailles en onderscheidingen aangeduid.
blauwe hap, rijsttafel
Blauwe Neus halen, Ten noorden van de Poolcirkel gaan varen. De jongste matroos en jongste officier verven daarbij de neus van het schip (Panamakluis) blauw.Tevens krijgt het schip bezoek van Koning Borealis en gevolg, een ritueel om dit feit te markeren.
Boca di Palu, antiliaanse benaming voor “Houten bek”
Boekoes. Maleis voor boek. Is verbasterd in het meervoud – boekoes. De boekoes maken het uit – De boeken (voorschriften) schrijven het voor.
boekoe pienter: handleiding
Boerennachtgast – Vrij van zeewacht, veelal logistiek
Boesoek. Maleis voor rot, bedorven. Een orang boesoek is een slecht mens, een rotzak.
Bokkentuig, wit leren tuig dat Adelborsten dragen bij gewapende wacht.
Bon Dia, Goede morgen, Goedendag (Papiaments)
Bolder, Korte pilaar langs een kade, doorgaans van staal, om het schip met een tros aan vast te leggen bij het afmeren.
Bolle kant. ‘Met de bolle kant naar boven liggen’ Een dutje nadat je je buik hebt volgegeten
Bokkenveldje, Grasveld op de binnenplaats achter het hoofdgebouw van het KIM. Dit wordt oa gebruikt voor infanterie-exercitie en specifiek voor de installatie van 1e jaars adelborsten. Zie ook Adelborst.
Boordplaatser. Inwoner, binnenslaper. (zie ook walplaatser)
Boots, bootsman
Bordeelsluipers. Sandalen of lichte schoenen met zachte zolen waarmee je onhoorbaar aan kunt komen lopen.
Boswachter, Jagermeister.
Bovenroller, boven de sterkte. Iemand die meevaart (oploper) maar geen scheepsfunctie (rol) heeft.
Bovenwaterprauw, gebruikt door de OZD voor een bovenwaterschip
Braniekraag, de flap over het baatje bij de matrozen.
Bravo Close-up, aanvang bier drinken (bevoorradingsschepen). De vlag bravo omhoog gehesen betekent aanvang pompen/laden normaliter.Respectievelijk: Bravo at the dip ( halverwege gehesen): tijdelijk gestopt cq fust is leeg. Bravo hauled down (vlag gestreken) eind bier drinken/bier op Bravo Zulu, Militair signaal: Goed gedaan! Wordt gegeven middels een vlaggensein.
Buber. Natte rijst
Buddy, bij bepaalde noodsituaties werd er gepraaid dat je je buddy moest opzoeken waaraan je gekoppeld was.
BUIK, Kort telegram (vroegere manier om een bericht naar de wal of naar huis te sturen) Broek Uit Ik Kom (tegenwoordig uiteraard totaal ongepast). Destijds voor internet waren telegrammen naast telefoon de enige manier voor contact met het thuisfront. De kosten voor verzending gingen per woord en soms zelfs per letter. Vandaar de behoefte om een zo kort en kernachtig mogelijke boodschap te kunnen sturen.
Buitenschip, Schip dat aan de buitenkant is ligt als meerdere schepen naast elkaar afmeren langs dezelfde kade of steiger.
Burung Bébéng,Vogeltje wat te heet heeft gegeten en achteruit vliegt om d’r achterste te koelen.
Buts, Engelsman
Butsen, Engelsen
BZ(Bravo Zulu): goed gedaan
Cafetaria (caf) Manschappenverblijf
Callsign. Roepletters in radioverkeer, ook wordt de naam van een persoon hiermee aangeduid.
Camporat . Frequente bezoeker van Campo Alegre op Curaçao.
Caramelzalf, Tijdens het ontsmetten (na walbezoek) om je scrotum smeren als afweer tegen platjes
Championkwekerij, Commandocentrale – zie ook Freggelgrot.
Chebokken: je billen schoonmaken met water. Vroeger had de KM ook flessen houders met water flessen op de toiletten
Chef der Equipage, (CDE): Adjudant Onderofficier (AOO) of op kleinere vaartuigen Sergeant Majoor (SMJR) die de leiding heeft over de Equipage. Gewoonlijk de oudst aanwezige in die rang of van het dienstvak nautische dienst (Operationele Dienst Nautische Dienst, ODND) en beter bekend als De Schipper. Zie ook Equipage.
Chicago. De benaming voor Schagen. De marineman gebruikt voor enkele Nederlandse plaatsnamen Engelse/Maleise benamingen. Zoals Pendek City (Broek op Langedijk) en Sweet Lake City (Zoetermeer).Het Rembrandsplein wordt dan ook wel het Brake Fire Square genoemd.
Chinese Wacht, Onafgebroken (24 uur of langer) op post zijn / de wacht lopen, zonder te worden afgelost.
Cinc homefleet: De vrouw thuis, die uiteindelijk alles bepaalt.
Cobra, Bepaald type scheepstros bestaande uit gevlochten vlas en staalkabels. Wordt doorgaans gebruikt als voor en achterspring bij het afmeren.
Commissarisje. Drankje van half jenever en half berenburger
Coniferen, Landmachters. Zie ook Puntmutsen.
Daags blauw. Het nette tenue, ook gezegd over aardappels met blauwe plekken, ‘we eten weer aardappels in daags blauw’
Daar word je koud van in je kruistuig’. Daar word je niet goed van.
Dak, de scheepsbrug. Op het dak staan = de wacht lopen op de brug. Wie staat er op het dak = Wie heeft de wacht op de brug? of Wie stuurt het schip?
Dansschool, KIM (school voor marine-officieren)
Dappere dodo. Dat is de benaming voor iemand die nogal risicovolle dingen doet, zoals bijvoorbeeld inhalen als er een tegenligger aan komt
Delta Lima, Dikke Lul als je iets opgedragen wordt tegen je zin in.
Dek, het dek van een schip, maar ook de grond, in een marinekamp (marinierskamp) bijvoorbeeld. Als je iets liet vallen viel het op het DEK
De wal op. Stappen.
dicht varen, iemand kunnen vertrouwen
Dieptebom, Met name in de Gouden Bal dronken ze graag een biertje met een jonkie, een KOPSTOOT. Maar als ze een beetje de hoogte kregen plonsden ze het gevulde borrelglaasje (de dieptebom) in hun bierglas en sloegen ze dit achterover.
Dienstfiets. Dienstbril.
Dieptebommen. Vleeskroketten
Directe draai, Speciale manoeuvre met het schip bij MOB-alarm om zo snel mogelijk bij de drenkeling te komen. Kan alleen als de brug meteen zicht heeft op de drenkeling na het te water raken. Zo niet zie dan Wiliamson Turn.
Djalang Kriskras – verbasterd Maleis – schaatsen
djati mulut, houten bek (kaak) betekent geen, te laat of achter het net vissen
Djoeroemoedi: kwartiermeester. (maleis)
Doft: zitbank in een sloep. Ieder op zijn eigen doft, wil zeggen dat ieder zijn eigen plaats heeft.
Dolfin Code, Korte letterseinen met elk een Engelstalige ludieke of cynische betekenis. Specifiek in gebruik bij de onderzeedienst. Zie ook Falcon code.
Donderpen: Bliksemafleider op de kloot, d.i. de platte schijf op het uiterste puntje van de mast of steng.
Doodstomen van de wind, Een zodanige koers en vaart instellen dat het aan dek windstil is.
Doormannen: Doorgeven; “Wil je dat ding even doormannen?”
Doppendoos, denigrerende bijnaam voor een vrouw.
Do’s: Dagelijkse orders die werden opgehangen
Op de dot gaan, gemeenschap hebben.
Doucepi, Doucecel Pisser. Iemand die te lui is om naar de WC te gaan en tijdens het douchen z’n plas laat lopen – zie ook Wabapi= wasbakpisser.
Draadversperring: In Oost-Indië kreeg men als ontbijt rijst, waarbij een licht soort rotmok (haché). Het wordt gemaakt van mager vlees uit blik, dat met een uitje en reuzel plus veel sambal opgesudderd wordt. Het vlees, dat dan als dunne vezels uit elkaar valt, lijkt veel op draadjes. Zowel om deze draadjes als om de sambal, die het hele geval nogal heet (bedis) maakte, noemde men dit soort haché aan boord in Indië draadversperring. De vette, zwaar te verwerken haché in Nederland, de z.g. rotmok, wordt ook met rijst gegeten.
Driekwart van je lichaam en de rest is zuur! Weerwoord als je door iemand voor eikel wordt uitgemaakt.
Drift, Verplaatsing van het schip door stroom en wind.
Drijfijs: Snert met drijfijs. Stukjes, dobbelstenen, spek, die in de erwtensoep drijven.
Dronetestvlieger / Dronetestpiloot, ook een stunt om jonge nieuwe opvarende bij de neus te nemen door ze enthousiast te maken en daarna op te leiden om op een drone te mogen gaan vliegen.
Dubbele: SMJR
Dubbelstut: Twee stutpalen tijdens averij of twee mannen sex hebben met één vrouw. De een anaal en de andere vaginaal.
DUD, Engels woord voor Weigeraar of Blindganger. Patroon of raket die niet afgaat of lanceert.
Duvelstoejager, Borgpen waarmee de ankerketting in de kettingbak vast zit aan het schip.
Eén uit: korte rookpauze
Eikeltjeswater. Een ander woord voor witte Vermouth.
Einde bericht. Als iets het niet meer doet.
Het Ellenbogenboek, Daar stonden alle O.Off vanaf Kpl tot Adj. in,…… alle op datum en aanstelling en anciënniteit, en kon men precies zien wie gepasseerd was bv omdat die iets fout had gedaan of bv een bakkie of wat dan ook had gehad. Als je het over een collega had met iemand en je constateerde dat hij een ancieniteit had die na jou kwam dan zei je: Die komt ruim achter mijn scheur aan. EMCON, EMission CONtrol. Procedure om de hoeveelheid uitgestraalde Elektromagnetische straling onder controle te houden en zo de verraadsfeer te beperken waarbinnen vijandelijke eenheden het schip kunnen detecteren.
Emmertje lucht, stoere term voor een “oude” ervaren duiker als hij “onder-water” gaat, hij heeft niet veel nodig!
Enak. Lekker
Is je envelopje laatst nog geopend? Vraag van de man aan de vrouw. Geen verder uitleg.
Epibreren, Werd vaak gebezigd bij (zeer)slecht weer, dan was het epibreren voor de onderofficieren en lappenaaien voor de manschappen
E.P.P., effe pissen en dan plat = ga nog even pissen en dan slapen. Als dit door je maten niet geaccepteerd werd, werd geantwoord met: E.T., ….en terug ( dus je gaat maar niet plat)
Equipage, Deel van de bemanning met een stand lager dan de rang van officier, oftewel: Onderofficieren, Korporaals en Manschappen (Matrozen & Mariniers).
ETBOL, estimated time back-on-line. Bij uitval van een apparaat of systeem, de geschatte tijd wanneer het weer werkt.
ETTR, Estimated time to repair, geschatte eindtijd van een reparatie
Eskimos, bijnaam voor Portugese Escudo’s (bestaat niet meer sinds Portugal is overgegaan op de Euro).
Etat Major, Deel van de bemanning in de rang van officier.
EWNMTTK, En wat nog meer ter tafel komt. Nabranders. Agendapunt bij vergaderingen of overleg.
Facteur, was meestal een verbindelaar die voor de post zorgde en postzegels verkocht en de bakspost uitreikte
Falcon Code, Korte letterseinen met elk een Engelstalige ludieke of cynische betekenis. Bestemd voor de vliegwereld en Fighter- & Aircontrollers. Zie ook Dolfin Code.
Far away looker. Steenkolenengels voor de verrekijker.
Feestverlichting. Gekleurde muisjes voor op het brood
Fietsenmaker – Filmoperator (n.a.v. Filmrollen op projector)
the First: naam voor de 1e officier
Fishtail, Manoeuvre met het schip om zo snel mogelijk van positie te wisselen met het schip dat er recht achter vaart. Dit gebeurt door met zo hoog mogelijke vaart en roer aan boord order uit en weer in te sturen terwijl het schip dat er achter zit gewoon met dezelfde koers en vaart doorvaart.
folieeren. Het nummeren van kledingsstukken, wat bij de marine gebruikelijk is.
Foto’s, littekens. Als iemand nogal opschept over iets dat hij heeft meegemaakt, krijgt hij te horen: Kun je dat bewijzen met foto’s of littekens.
Forced Roll, Kunstmatig hard rollen (zijwaarts schommelen – Kojangen) van het schip middels de stabilisatie vinnen. Wordt met name gebruikt om het schip te ontsmetten na een chemische of biologische dreiging in combinatie met de scheepssproeiinstallatie (pre-wetting). Forced Roll kan ook worden gebruikt bij brand- en damage control oefeningen voor meer realisme. Zie ook Kojangen.
Fort Loverdale, bijnaam voor de Amerikaanse haven Fort Lauderdale (FL).
FOST-Bunnies, Lokaal vrouwvolk dat tijdens het opwerken door de Engelse Flag Officer Sea Traing (FOST) in de Zuid-Engelse haven een (tijdelijke doorgaans sexuele) relatie zoekt met bemanningsleden.
Zet die muts op je FRED. Zet die muts op je hoofd. Ook wel: zet die muts op je ei.
Freggelgrot. Commandocentrale
Full contact tampat: Komt van de operationele dienst die oorlogswacht lopen( 7 uur op/ 5 uur af/ 5 uur op/ 7 uur af). Zo snel mogelijk je bed in om maximaal uren te slapen. Full contact komt van vechtsporten en tampat is bed in het Maleis (tampat tidur). Deze opmerking gebruiken ODOPS’en ook als een sportinstructeur zeurt of je wel genoeg sport, dan is je antwoord: jazeker, ik doe 2 maal per dag full compact tampat.
Gaat er maar naast liggen, als iemand wat aan dek laat vallen
Gakken. Zo veel mogelijk drinken en /of eten zo snel mogelijk.
Gamelle, Kleine keuken, zowel bij het verblijf voor officieren (Longroom) als voor onderofficieren (Gouden bal).
Gebakken marinier. Corned beef uit blik, met sambal en tomatenketchup, als extra warme hap tijdens het avondeten opgediend.
Gegaloneerde struikrovers. De officieren
Gegist bestek voeren, De nieuwe positie van het schip bepalen op basis van alleen de vorige bekende positie en de tijdsduur van sindsdien ingestelde koersen en vaarten.
Gekke Henkie, Speciale pop voor de beoefening van Man Over Boord (MOB).
Gelderse spatschijf: Snack tijdens oorlogswacht in de commando-centrale
Gelijk werk maken Afmaken waar je mee bezig bent. Wordt gevolgd door: handenschoon, dat is 5 min. voor vastwerken, wat einde werkzaamheden betekent.
Gemalen water: de douche
Gerrit. Naam voor een meeuw die op de geuzenstok kan zitten. Geef het maar aan Gerrit, gooi het maar overboord.
Gesticht. Zo wordt het KIM genoemd door adelborsten.
Geus: stervormig gerangschikte rood-wit-blauwe vlag op de boeg.
Gezien zeilen, Laten gaan. Niet interessant. Term in gebruik op de scheepsbrug van de officier vd wacht naar de uitkijk als die een contact meldt dat niet relevant is.
glas-in-lood, Preskop (broodbeleg)
Glazen slaan, op een scheepsklok cq -bel de uren van de wacht aangeven.
Gleufdier – meisje, vrouw
Gleufhoed, Scheldwoord voor iemand van de Inlichtingendienst (Sectie Stiekum).
Gouden bal. De benaming van het onderofficiersverblijf.
Grafzerk, de telefoonboei op het achterschip van een onderzeeboot.
Grind met specie. Aardappelpuree met erwten
Groene flits, Situatie tijdens zonsondergang waarbij onder bijzondere meteorologische omstandigheden door de lichtbreking van de atmosfeer het laatste stukje van de zon een groene kleur heeft.
Groene Tafel, Bijnaam voor de militaire rechtbank.
Grootcirkel, Korste afstand tussen twee punten op aarde. Grootcirkelvaren doe je oa bij grote afstanden zoals een oceaanoversteek. Je moet dan om de zoveel tijd wat van koers veranderen, want op een zeekaart is dit geen rechte koerslijn vanwege de projectie.
Gummi-nekken. Knikkenbollen
Guus, Bijnaam van een torpedomaker bij de onderzeedienst
Haal-op-gelijk. Hiermee wordt bij het roeien het tempo aangegeven. Wordt in de praktijk voornamelijk gebruikt om aan te geven dat het glas geleegd moet worden!
Habla, habla, pontjesbrug. Als iemand in het buitenland wordt aangesproken in een taal die hij niet verstaat zegt hij: Habla, habla, pontjesbrug. Dit is afgeleid van het in de Nederlandse Antillen gesproken Papiamento. De pontjesbrug is een bekende drijvende brug op Curacao.
Halfie – (Curacao) Rum/cola 1:1 i.p.v. 1:2
Halisex, bijnaam voor de Canadese haven Halifax (Nova Scotia).
handenschoon. 5 minuten voor vastwerken.
Handspatoes: Handschoenen, zie ‘spatoes’.
Hap snert: Een hap snert verwerken is een borrel drinken.
Harig. slecht. Het is harig weer.
Harken, Visueel meten hoever links of rechts granaten neerkomen tov een zeedoel.
Harpstijf. Stokstijf.
Hartkleppenvet Mayonaise
HAZARD STATE, Veiligheidsniveau op bepaalde delen van het open dek ter voorkoming van te veel Radarstraling.
Heilige dagen – overgeslagen plekken (schoonschip/tjetten)
Heklicht, Helder wit (transparant gekleurde) cocktail. Meestal Wodka met 7-up. Zie ook Toplicht, Stuur- en Bakboordslicht.
Hemelpiloot, Vlootaalmoezenier cq vlootpredikant. (VLAM/VLOP)
Herrieverdeelkast – Stereo
Hibbe-hibbe, een niet geïdentificeerd smeersel/vet ergens op smeren voor lagers/bouten/moeren
Hijsoog. De krul in de galon van de adjudant of opper wordt een hijsoog genoemd.
Hobbelduif- werd voor alles gebruikt als je naam of woord niet wist. “Matroos Hobbelduif kom naar voren”. “We eten uhhh hobbelduifjes met bonen”
Hoeren, sloeren, taxirijden. Nogal ruig gedrag op de wal tijdens het passagieren in een buitenlandse haven.
Hof van die ouwe: Hofmeester van de commandant.
hoge vaart. Op volle snelheid varen.
hoge vaart-schoenen. (hoge vaart spatoes)Hardloopschoenen.
Hollandse rijsttafel, of raasdonders, meestal op vrijdag, capucijners met uitgebakken spekjes,gebakken en rauwe uien zure uitjes en augurken met een speklap.
holsoppen, Douchen
Hotel Bravo, Houten bek hebben als je iets misloopt.
Houten bek – heb ik niets
houten jekker, doodskist
Houten klompen, Mijnendienst ten tijde van de houten mijnenvegers en –jagers
Hurkepissertje. Meisje
ijskip. Ijsklontjesmachine
Ik ga een tijdje op mijn rug staan: slapen
Ik ga m’n graf in: ik ga naar bed
Ikan kajoe splitpen: rolmops – Ikan=vis kajou=hout splitpen =stokje
IKEA, Brandhout handelaar.
In de pul fietsen!! Stond voor iets collegiaals doen, gevat zijn, een (leuke) streek uit halen. Als iemand in de pul fietst dan is hij n populair persoon. “Hij zal op zijn nieuwe plaatsing wel in de pul fietsen”. Dwz dat hij daar wel populair zal worden. Dit kan om verschillende redenen gezegd worden.
Indianenwater, jenever/sterke drank
inleggen, inrukken
inscheren, ingewerkt raken
In-uitrouleren.. In-uitboeken. (Administratieve handelingen bij een nieuwe plaatsing.
Inslingeren. Laten wennen
instuif, bezoek van burgers aan boord met daaraan gekoppeld een feestje
Irish Coffee: Zondagochtend koffie met slagroom bruine suiker en drank (whiskey Tia Maria)
IWAB, Ik Weet Alles Beter. Iemand die vreselijk eigenwijs is, dus.
Jalang kaki flits flats: fototrippen
Jamboe. Guave (vrucht)
Jan Janus Uitdeketting. Variant op Huppeldepup of Hobbelduif.
Janmaat, algemene benaming voor matroos, bemanningslid.
Jantje Kaas: Een tijd lang, (ontstaan tijdens de Belgische opstand) werd de marine met ‘Jantje Kaas’ aangeduid.
Jantje MP, Jantje MP, Door dames van plezier in Campo Alegre en door heel het kamp te horen waarschuwingskreet als MP in aantocht was om janmaten op te pakken toen bezoek aan Campo nog verboden was.
jekkers uit. vechtpartij
Jekko. Iets groots en dierlijks. Een grote vlieg ofzo, of een grote kat.Wordt gebruikt als vergrotende factor. Gaan als een jekko: Snel gaan. De oorsprong is niet helemaal duidelijk, maar volgens overlevering uit de Oost was het de benaming voor een grote boskat. Sommigen zeggen afgeleid van gekko, of een verkorte benaming voor een jaguar. Wie het (echt) weet mag het zeggen.
Jonker: De adelborsten, tegenwoordig aspirant-officieren voor de marine, worden officieel als jonker aangesproken.
Jurassic Parc: gouden bal (althans in de jaren 90)
jutter, inwoner van Den Helder
kaairat, prostituee
Kaan – Schipper
op de Kababoes, full speed gaan . Het is afgeleid van het Maleis: Ke Baboes, oftewel Naar de vrouwen. Dit werd geroepen nadat een oefening/vaarperiode weer was afgelopen. (Henk, bedankt)
Kabbelend kontwater, staat voor diaree.
Kabelgast: Matr1ODND die verantwoordelijk is voor het kabelgat
Kabellengte, 1/10 zeemijl (185,2 m).
Kabouterbankstellensoep. Champignonsoep
Kachelpijp, bijnaam voor een onderzeeboot. Zie ook Strontpijp.
Kajoe. Timmerman.
Kakken, je voeten
kakken te kort, zo snel mogelijk
Kale Boere, zaadcellen.
Kanaalkoorts, ziekte die zich openbaart als een schip bijna terug in Den Helder is na een lange reis. De symptomen zijn onder andere: Koortsachtig je smokkelwaar nalopen (kan de zwarte bende het vinden?) Al je vieze pendekken (zie pendek) bij elkaar rapen en je weekendtas vullen. (Sigaretten en drank onderop daar houdt de douane niet van.) Nog even snel de condooms uit je portemonnee verwijderen. Buitenlandse knoeten naar Majoor Muntje brengen. Symptomen kunnen zich al openbaren in de golf van Biskaje en kunnen aanhouden tot de Lange Jaap gepasseerd is.
Kanepieper . Kok
Kannibaliseren. Als een schip moet varen, maar er is een onderdeel stuk, bv een satellietschotel, dan wordt die van een zusterschip dat toch al tegen de kant ligt afgesloopt en overgezet. Komt uiteraard ook voor bij vliegend materieel.
Kapallakampong!. Betekent eigenlijk dorpsoudste, oftewel baas, maar hiermee wordt iemand voor sukkel uitgemaakt.
Kassian. Zielig
Kastbaas, de man die was aangesteld als beheerder van de gereedschappen, die tegen inlevering van een genummerde penning aan de stokers werden uitgeleend.
katje, salaris.
Katterig, je bent niet echt zeeziek maar moet wel inslingeren
Keesje, leren zakje met zand en loden kogeltjes gevuld, of een geknoopte bal, met inwendig een loden kogel. Het keesje is verbonden aan een dunne lijn en wordt gebruikt om trossen af te geven . Ook bekend als apenvuistje.
Ketelaar. Je hebt pech. Alles is op. Kijk op de Ketelaars-homepage voor een betere uitleg
KID. Geruchten, roddels, de kombuis wordt vaak als bron van geruchten en roddels aangewezen, ook wel de KID, Kombuis Inlichtingen Dienst
Het is Kilo. het is k..(vervelend)
KIM. Koninkijk Instituut voor Marine.
Kip-6, Minst ervaren collega. Laatste in de pikorde. Zie ook Spuit-11.
Kippekakken. Kippepoten
Kippetje: meisje
KKB-tje, Klein Kut Bootje. Mogelijke voorvoegsels: Ontzettend (O) of Zeer (Z).
KKV-tje, Klein Kut Vissertje. Voorvoegsels idem als bij KKB-tje.
Je klakken. Je blote voeten. (Maleis)
Klep. Een landingsvaartuig van het Korps Mariniers, dat heeft aan de voorkant een klep om mariniers en voertuigen op land af te zetten
Kleurenschema’s maken, Slapen.
Werken aan je Kleurenschema, om na een trip naar de tropen zoveel mogelijk proberen te zonnebaden, en dan gebruind terug te keren naar Nederland.
kloten bikken, jezelf wassen
Kloten van de bok, Waardeloos
Klus, Gezicht. Hou je klus dicht. Met je klus tegen dek gaan – vallen.
Een klus als een weggooiflesje, lelijke harses
Klusbrommer, scheerapparaat. Het brommende ding dat je tegen je klus houdt. Tijdens het overal: “Volgende keer even harder tegen je klusbrommer leunen”.
Knijpkut, bijnaam voor de bottelier
Knikken en Knakken. Lichamelijke oefening onder leiding van sportinstructeur
Knippen en scheren. Functioneringsgesprek.
Knoek, In de Knoek: Ergens ver weg vandaan komen uit een achter gebleven gebied.
Knoekeboer: Iemand die daar vandaan komt . Hij is een knoekeboer. Hij komt uit de knoek. We gaan de knoek in. Stelletje knoekeboeren.
Knoeten. buitenlands muntgeld
Kojangen, Flink te keer gaan van het schip tijdens slecht weer. Zie ook Forced-Roll.
komaliewant, servies
kombuispraat, geruchten
Kontol sapi, Boerenlul. Je bent een “Kontol Sapi” als je iets stom’s heb uitgehaald.
Kop als een decompressietank. Hij/zij is lelijk.
Kopstoot, biertje met een jonkie.
Korp. Korporaal
Koude snavel of snuffel. Een lekker koud flesje bier.
Kouwe Boel, stokers die vrijgesteld waren van zeewacht aan omdat ze een specialistische taak hadden zoals; de draaier, koelmonteur, lasser en de kastbaas.
Krabbend anker, Situatie tijdens ankeren waarbij het anker en ketting over de zeebodem schuren en het schip dus niet goed vast ten anker ligt.
Kristallen-bolgehalte. Visie (Eigenlijk koffiedikkijken)
Kroepoek: oor; ‘zet je kroepoeks open’ = luisteren, luister uit
Ktz Suurenbroek, werd zeer informeel wel eens aangeduid als Pendek Atjar
De kurkenzak zijn, De klos zijn
KuKo: Kut Korp
me K*t wassen. Douchen. (Wordt gewoon door mannen gebruikt)
lababber, een klets, ook krachtterm.
Lappen: Bij elkaar lappen, bijeen brengen, geldverzamelen.
Lappen en naaien: Huishoudelijke dienst, een verloren achtermiddag, waarop de schepelingen gelegenheid krijgen om hun plunjezak na te zien en het lijfgoed te verstellen, te nummeren (folieeren) of hun sokken te stoppen.
Leap-frog, Haasje-over formatie en manoeuvre, waarbij schepen in linie elkaar een voor een inhalen. Zie ook Sail-past.
(Vaste) Leerling van de wacht- matroos die als een wacht/portier in de haven aan de valreep stond.
lees voor kip: konijn, een andere oplossing.
Legkleedje: Dit moet zijn ligkleedje, want het is een kleedje om op te liggen, te slapen, zijn middagtukje te doen. Men noemt het ook wel eens een tikkertje, afgeleid van maleis: tikar – slaapmatje.
Leguaan: (niet te verwarren met een hagedis). Is een stootkussen. Men heeft ze van gevlochten touw, al of niet met leer bekleed, in het midden dik en aan beide einden dun uitlopend. De leguaan wordt gewoonlijk rond de neus – de voorkant – van een vlet bevestigd.
Lek. Naar het lek luisteren. Slapen met een oor op je kussen alsof je ergens naar ligt te luisteren
Lekke koppakking, hard zweten dat de druppels van het voorhoofd vallen. Bijvoorbeeld bij sterk gekruid eten.
Lekko. Uit het engels let go, dus: laat los.
pul Lem, Aangemaakte siroop bij de maaltijden als het warm was. (Ook wel: Tang)
Lensen, de lenspomp starten = plassen/urineren
Leuning. Koosnaampje voor je derde been. Boerenkool of zuurkool met leuning. Andere betekenis voor Leuning, frikandel
Liat kembalie: spiegel – Liat= kijken kembalie=terug
Lijzijde, De kant van het schip dat van de wind af gericht is. Aan die kant staat men uit de wind.
Lik me de maas. komt uit het Duits. Ter info – de uitdrukking is leck mich am arsch en komt uit de regio die aan Zuid-Limburg grenst, waar het overigens ook veel gebruikt wordt. Het betekent dus lik me reet.
Limbabwe, bijnaam voor Limburg.
Limey. Engelsman
Limlander. Een ander woord voor een Limburger. Ook wel Limbo of Limbabwaan.
Lipleesbroek, Strakke nauw sluitende damesbroek, zoals bijv. hot pants.
Loefzijde, De kant van het schip dat naar de wind toe is gericht. Aan die kant staat men in de wind.
Loempoer . Homo. Het woord loempoer betekent niet direct “Homo”. Pas wanneer men zegt: “Hij is van de loempoer” betekent dit dat hij homoseksueel is. Bij de KM zegt men ook wel: “Hij is van de taai”. Loempoer komt van lumpur = modder. Taai = stront. Uiteraard worden dit soort woorden in deze tijd niet meer gebruikt.
Longroom: Is het verblijf voor de officieren.
Loopzakje: Is een kleine zeildoekse zak, waarin de lopende zaken, zoals handdoek, naaizakje, schoenpoetsgereedschap e.d. worden opgeborgen. Meestal echter wordt het opgevuld om als hoofdkussen te gebruiken voor het middagtukje.
Louak. Grote kat. Wordt gebruikt voor elk groot beest, b.v. een grote spin.
Los-vaste goederen: Zijn de delen van het schip, die in tijd van actie buitenboord gebracht of overboord gezet moeten worden.
Loxodroom, Route of lijn op de wereldbol die ontstaat als je een zelfde koers blijft volgen. Merk op dat dit niet de korste weg is want op een bol is dat de grootcirkel tussen twee punten.
Lubmaatje: Die ga ik effe naaien. Ik zal jou lubben, jou naaien/terug pakken. Ik ben gelubt, Ik ben genaaid.
Luchtverdeelkast: Accordeon
Luiemanshandgreep: Heeft niets met lui, doch wel en vooral met handgreep te maken. Het zijn stalen geleiders of grepen langs de dekhutten, om zich bij een slingerend schip te kunnen vasthouden.
Luister uit…Als er een bericht werd gepraaid over de scheepsomroep.
Luisterslangen en Piepdozen, bijnamen voor sonarapparatuur, respektievelijk Towed Array Sonars en Hull Mounted Sonars.
Luizenhuis, Ouderwetse bijnaam voor het Ministerie van Defensie in Den Haag.
Lulijzer: Microfoon
Lultalie. telefoon
LVN, lekker voor niks.
LVT-tje, LVT=Leuk voor thuis, dus iets van de baas wat je thuis goed kunt gebruiken.
Maagpatient. Als iemand een (nogal harde) boer laat, verontschuldigt hij zich met de woorden: Sorry, ik ben maagpatient, het briefje van de dokter heb ik in mijn zak.
Majoor muntje. Kassier
Makan. Maleis voor eten. Slamat makan betekent eet smakelijk. Makan is eten, dapur is keuken en mek mek is N. . ken
mandieen, douchen
Man overboord. Wordt ook gebruikt als je op het gras loopt ipv op het pad, vooral op marinierskazernes.
Marine Pendek, door de Marine verstrekte onderbroek.
Marinier. ‘Daar valt een marinier op dek’ Dat wordt gezegd als er een luide knal te horen is maar niet duidelijk is waar het vandaan komt
Marinier, gebakken. Moeilijk definieerbaar vleesgerecht (smac met uien en sambal)
Masha danki, Dankjewel (papiaments).
Matrozenbedje, Bed dat op een speciale manier is opgemaakt om iemand te luppen (bij de neus te nemen). Doorgaans wordt het bovenlaken kort gevouwen en op de vouw voorzien van enkele insnedingen. Het bed lijkt als normaal opgemaakt. Echter zodra het slachtoffer met het eerste been instapt scheurt ie meteen het bovenlaken en moet vervolgens het hele bed afhalen en weer opnieuw opmaken om te kunnen gaan slapen.
Mataklap, Gestoord
Wie de mata kambing past, adoe hij neuken de geit….. denk dat wenig mensen dat nog weten wat een geiten oog is….
Mata sapi, spiegelei bij de nasi goreng. Eigenlijk werd hiermee bedoeld een kwakkie wat op je buik belandde na het masturberen in je kooi
Meerrol biertje, Buitenlandse haven net na binnenkomst bij einde procedures, elk dienstvak in zijn specifieke ruimte, (odnd kabelgat/Bak, verbindingsdienst brug/seindek) Dit is voordrinken en de reis afwassen.
Mees, kwartiermeester
Meezuipen op het ritme van de slagroeier, de meestal oude 1e officier gaf de snelheid aan waarmee je je glas bier leeg moest hebben
Mercatorprojectie, Soort zeekaartprojectie. Punten met dezelfde koers zijn daarbij rechte lijnen in de kaart. Zie ook loxodroom.
Messen en vorkencursus, Denigreremde term voor verkorte officiersopleiding. Oorspronkelijke term duidt op de opleiding voor excellerende onderofficieren voordat die werden aangesteld tot vakofficier.
Met geweld naai je een ezel. Met geweld lukt alles.
Met je klus aan dek, ergens versteld van staan
Mickey mouse. Oorbeschermer (bij het schieten)
Midscheeps.. Hij moet in het midden.’
MOB- schakelaar, alarmknop op diverse plaatsen buiten langs het dekhuis om Man Over Boord alarm te initieren.
Model. Volgens de voorschriften
Model plat gaan: tijdens middagrust of bij voorsnurken tussen de lakens slapen
Moeder Overste, Bevelvoerende Marva officier
Moersleutel van de potdeksel. Als er een groentje aan boord kwam werd hij op pad gestuurd om de moersleutel van de potdeksel te gaan gaan halen bij iemand. Als hij daar kwam en er om vroeg, dan werd hij doorgestuurd naar iemand anders etc. Zo werd hij het hele schip rondgestuurd. De ‘oude rotten’ wisten dat dit een grap was, omdat er geen moersleutel van een potdeksel bestaat.
moot zeven, een schip is verdeeld in zes moten, dus moot zeven is: overboord, of in de prullenbak.
Morse Seinen: Doppertjes en worteltjes als menu
MP, Afkorting voor Militaire Politie. In Nederland de Kon. Marrechaussee.
Muf. Bezopen.
Muggen! Maak dat je weg komt!
Mutant, denigrerende bijnaam voor een zieke collega (mariniersterm).
naar de vaantjes gaan, naar de knoppen gaan.
Nachtvliegen, Masturberen.
Nada – nul, niks
Nasi Belazer. Gebakken gort
Nato gestrekt. Model in je bed liggen.
Nautisch orgasme, Zon-Maan-Venus bestek. Asyronomische plaatsbepaling overdag met behulp van de Zon, Maan en Venus.
Negerzaad, Chocoladehagel
Neptunusfeest, ook wel Rode Neus halen. Ritueel inwijdingsfeest bij passage van de evenaar, waarbij Neptunus, Griekse God van de Zee, met zijn gevolg (zeenympfen) een bezoek brengt aan het schip en nieuwelingen (baren) inwijdt tot ouwe jongens (trawanten). De commandant levert de sleutel in bij de oudste trawant en de trawanten dopen de baren.Doorgaans worden de baren ingezeept met een vooraf speciaal klaargemaakt smerig mengsel en moeten ze een jeneverglas met zeewater in een teug achterover slaan. Vervolgens gaan ze in een bad ( gespannen zeildoek) met smurrie en worden daarna met een brandslang afgespoten met zeewater. Ten slotte ontvangen ze dan hun oorkonde als bewijs van de doorgestane beproeving en zijn ze verheven in de stand van ouwe jongen. Het is zaak deze oorkonde goed te bewaren en bij aanvang van een volgende lange reis met een evenaarpassage weer bij zich te hebben als bewijs. Anders loopt men het risico het hele ritueel nogmaals te moeten ondergaan, tenzij andere “ouwe jongens” aan boord bereid zijn in het voordeel te getuigen.
Nieuwe Diep, andere naam voor Den Helder
Niks loos in de Oost. Niets aan de hand.
Nukubu, benaming voor een burger (NUtteloze K** BUrger, of nuttige kundige burger).
OC ZV, Oudste Categorie Zonder Vooruitzichten.
Oepetjoep. Als een marineschip een haven binnenloopt, dan wordt er een biertje gedronken. De techneuten noemen dat dan oepetjoep. Aanvulling op Oepetjoep: (letterlijk) Ons Eerste Pilsje En Tevens Jouw Eerste Pilsje
Oepetjoep (2), is eigenlijk stiekem drinken in de baas zijn tijd, dus voor vastwerken. Wordt vaak gepraaid alleen over de benedendekken (manschappen) zonder Attentie ervoor of uit erachter. Dit zodat de officieren t niet hoorden. Dit werd vaak stiekem door iemand wilkekeurig erg snel gedaan en hoorde je niet meer als ptjoep. Hierdoor wordt ptjoepen ook wel gebruikt om nog even snel 1 n biertje te doen voor vastwerken in Den Helder voor je naar huis gaat. Of onderweg naar huis bij n (stam)kroeg die op de route lag.
Oetjang, regen (maleis).
Oetjang kapok, sneeuw.
Oetjang kapok auw, hagel.
OMAG, Officier Met ArbeidersGezicht.
OMEG, Officier Met Edele Gelaatstrekken.
Om de kaap gaan.. Omlopen.
Ontsmetten, Na het platgaan bij terugkeer aan boord verplicht bezoek aan ziekenboeg
Oordoppen, Scheldnaam voor ODOPS-personeel (Operationele Dienst Operaties). Komt zowel overeen met de afkorting zelf als het feit dat iedereen in de Commando Centrale een koptelefoon (oordoppen) op heeft. Scheldnaam wordt uiteraard vooral gebruikt door niet ODOPS-en, en vooral techneuten.
De Oost. Indonesie.
Onder uit de pul trekken, Zwaar gestraft worden door de commandant na op parade te zijn geweest.
OO van pol. Dienstdoende Militaire Politie.
Operatie dood vogeltje. Naar bed gaan
Operatie stofwolk.. Zodra het fluitje van de chef d’equipage klinkt met vastwerken (einde werkzaamheden), zo snel mogelijk de kazernepoort uit of de valreep af om naar huis te gaan.
Opgepast Komaliewant, Waarschuwing over de scheepsomroep dat iedereen aan boord zich schrap moet zetten of vasthouden als het schip een scherpe bocht gaat maken en daardoor flink naar een kant gaat overhellen. Alles moet dan ook zeevast staan, inclusief alle scheepsservies (Komaliewant).
Oplopers. Bezoekers.
Oppertje zoeken, Een plek in de luwte zoeken als het hard waait.
opzouten, ophoepelen
Op dek komen, in de lucht komen, zich melden.
Op dek pleuren, omvallen
Opstoken Eerst opkomende zeewacht, die voor vertrek naar ze alle systemen bijzet en de afsluiters in de goede stand plaatst
Orang binatang: slecht mens – Orang=mens binatang=slecht
Oranjerats. Hutspot
Otjepietje, Prima, Voor elkaar.
Otrobanda, De andere kant. (Papiaments) Wijk in Willemstad Curacao.
Oudste man, oudste/eerste officier
Ouwe: Commandant van een schip
OVA, Officier van Administratie. Zie ook taris.
overal, ochtendappèl, of kom je nest uit!
OZAF, Officier Zonder Aanwijsbare Functie. Een officier boven de sterkte / bovenroller, zonder een echte scheepsfunctie. Meestal een officier- oploper die even meevaart of een officier van de bemanning die net is afgelost maar nog niet van boord is.
OZD, onderzeedienst
Paai, vader. (zie ook: zeevader). Paai- ook ‘blokkenpaai’ op Karel Doorman. Plaatste en verwijderde blokken voor de wielen van de vliegtuigen. ‘Paai schijthuis’ – matroos belast met het schoonhouden van toiletten.
Paaltje pikken: Met de kop in de golven
Padjes, Schouder epauletten met rangonderscheidingstekens. Zie ook Strepen natmaken.
Palen. Netjes gezegd, gemeenschap hebben.
Palen laden , werd gebruikt als de bemanning met weekend ging. (Palen is gemeenschap hebben)
Aan je palen trekken, er tussen uit knijpen
Paleto, lange lakense jas van onderofficieren.
Panamakluis, Groot gat op de punt van het voorschip voor de doorvoering van afmeertrossen of een sleeptros.
Panas. Maleis voor heet, in de betekenis van hoge temperatuur. Het is hier behoorlijk panas; het is hier behoorlijk heet.
‘Hij die het lef heeft om… zal worden gestraft met het dragen van een paraplu-anker op de rechterschouder en het slapen naast een zure marva’. Waarschuwing om iets toch maar niet te doen.
Pantat. Kont. Eigenlijk kippekont. (Als je die opeet blijf je dom, werd er vroeger altijd beweerd)
Pantser Pendek, Lange onderbroek – zie ook Pendek.
Parade commandant: opdraven bij de commandant als men iets had gedaan wat niet door de beugel kon
Passagieren. Gaan stappen. De wal op gaan. Blind passagieren is illegaal, stiekem de wal op gaan.
Passagieren aan de waslijn, passagieren onder geleide (excursies).
Pedis. Maleis voor heet in de betekenis van scherp gekruid. Nasi pedis.
Peeping Tom, het schip beperkt openstellen voor het publiek. (Tijdens de marinedagen bijvoorbeeld)
Peiling verzeilen, een verleden kompaspeiling evenwijdig op de kaart verplaatsen op basis van gevaren koers en vaart en combineren met een actuele kompaspeiling of andere positiemeting.
Pendek. Onderbroek.
Pen uit, “Pen uit” is het op scherp stellen van een torpedo vlak voor afvuren.
Dan is het pen uit: daar komt ellende of ruzie van, stront aan de knikker.
Pendek City. Broek op langedijk.
Peren. Zuipen.
Perisher, Engelse benaming voor de opleiding tot onderzeebootcommandant.
Peukie, werd gebruikt als benaming voor het (in de regel) jongste bemanningslid
De Peuk, inenting tegen TBC
Peukeninspectie, Controle op geslachtziekte, vooral op druiper en platjes.
Uitleg van een voormalig ziekenpaai:
Maandelijks moesten we de manschappen controleren op eventuele geslachtsziekten.
Gezeten op een stoel trok een lange rij kerels aan onze neuzen voorbij die een voor een hun geslacht moesten tonen.
Deze inspectie werd “Lullenparade” genoemd (Peukeninspectie).
Iemand die terugkeerde aan boord na een bezoek aan een prostituee, moest zich laten ontsmetten.
1. Wateren met krachtige straal
2. wassen van knie tot navel
3. spuit protargol in de pisbuis
4. insmeren met Calomelzalf (niet caramel)
5. Naam, datum en tijd werden genoteerd in het “Schoftenboek.
PIAWPO, Proceed In Accordance With Previous Orders. Oftewel Doorgaan zoals eerder opgedragen.
Piepslag. ‘Een piepslag maken’ en dutje doen (slapen bij de Marine)
Piet, de pijpers van de kapel worden allemaal Piet genoemd. (Tamboers heten Thijs).
Pijjekker: Dikke lange jas
Pijpleiding opzoeken, zich orienteren, inwerken.
Pijpluis, hagelslag.
pikheet, koffietijd
Pintoe. Deur.
Pintracen, Als minderjarige die voor 24.00 uur binnen moest zijn, op illegale wijze, zonder dat je langs de wacht ging, via een opening in een hek, de kazerne verlaten. Op marinebasis Parera op Curacao was bij het Gouden Bal een puike ontsnappingsroute.
Pisbakkenstaal. Dit is de benaming van roestvrij staal, waarvan aan boord de plasgoten, urinoirs en toiletpotten zijn vervaardigd.
Plakkaas: Briefgeld
Platgaan, Een wipje maken, maar ook slapen gaan.
Platjes, schaamluis.
Platkakken. Platvoeten
Aan je platpalen trekken. Er vandoor gaan.
Platte pisser – vrouw/vagina
Plattenvanger, (platjes = schaamluis) Ziekenverpleger
Plymuiden, vernederlandste benaming voor de Engelse haven Plymouth.
Pompoesjes. Gymschoentjes
Porcelijnen stuur. Wc-pot
Poeroet. Chocolademelk
Pompstok, konstabel.
Ponjaard, Klein sabeltje met ketting als onderdeel van het Adelborstenbaadje. Symboliseert een kleine versie van het latere officierssabel.
Poort rechts: Naar de stad toe.
Porren. Wekken.
Porlijst. Als je daar op stond werd je door de wacht gewekt.
Pornolat, Houten lat in een hut of verblijf waaraan posters gehangen kunnen worden. Dit om te voorkomen dat men dat op elke willekeurige plek van een wand gaat doen.
Portugese viezerik, Dit was aan boord van de jager ‘Overijsel’ in de jaren ‘76 een drankje, de Portugese viezerik. Dat was vermout met jonge of cognac of rosewijn met jonge of cognac. Want alleen rose of vermouth was natuurlijk geen drank voor de JANMATEN, de matrozen. Misschien dat oude maten van de Overijsel zich deze Portugese viezerik nog kunnen herinneren.
Potdeksel – rand scheepsdek
Pottongen, culinaire koks/hof/bott term voor ff in stukkies snijden
PPPPPPP, (Pis) Poor Planning Produces Pis Poor Performance.
Praaien, omroepen
Praaiijzer: Microfoon scheepsomroep
Dat moet je praaien: Dat moet jij zeggen
Prairieherrie – Countrymuziek
Pret cilinder, flesje of blikje bier
Printa’s. Orders.
Prik, Stroom
ProNauVaWa, procedures Nauwe VaarWateren. Betekent ook meteen, Havenroerganger op post en sluittoestand Y en rekening houden met binnenkort meerrol.
Proppen, met Protargol ontsmetten na bezoek aan de hoeren. Proppen omdat je na deze procedure je broek volpropt met toilet papier zodat je kleding niet vies werd. Frequente hoerenlopers hadden daarom ook een aparte prop pendek ( vaak de door de marine verstrekte onderbroeken ook wel fuiken genoemd)
Prophut, ontsmettingsruimte na het passagieren na het bezoeken van hoeren.
Protargol, vloeistof die je bij het ontsmetten in je pisbuis diende te deponeren en na 1 minuut er weer uit moest laten lopen.
Psalmzingen, het dek schrobben
Psalmzingen in close harmony, gezamenlijk dek schrobben als strafdienst. (Dit is de vermeende betekenis)
Pul: (vetpul), de machinekamer of ketelruim.
Pulau Kapok, Je bed opzoeken.
Punda, Oudste wijk in Wollemstad Curacao. Verbastering van Punta (Papiaments voor De Punt, de oorspronkelijke benaming).
Punten en strepen. Wortelen en doperwten. (Komt uit de verbindelarenhoek)
vis met “punten en strepen”, Altijd op vrijdagmiddag: Vis met worteltjes en doperwtjes.
Puntmutsen, Luchtmachters.
Raasdonders, of hollandse rijsttafel, meestal op vrijdag, capucijners met uitgebakken spekjes,gebakken en rauwe uien zure uitjes en augurken met een speklap.
Radja bamboe. Een radja is een heerser in het Maleis. Radja bamboe wordt gebruikt voor iemand die nogal pienter is en de leiding heeft over bepaalde werkzaamheden.
Rammelen in mijn tuig. Ik sta te rammelen in mijn tuig van de honger. Ik sta te bibberen van de honger.
Rampokken. Stelen.
Reetketelsteen, aambeien.
Rempengbal: die gehaktballetjes bij de blauwe hap
Riboet, (uit het Maleis) letterlijk: storm. In spraakgebruik drukte, herrie. b.v. Er is een hoop riboet over het drankgebruik aan boord.
Roerijzer. De benaming voor een koffielepel. Deze benaming is blijven bestaan, ook nadat de plastic roerstaafjes hun intrede hebben gedaan.
Rol, Scheeps (neven)functie of -taak. Iemand kan aan boord afhankelijk van de situatie verschillende rollen hebben.
Rollenboek, Overzicht van alle bemanningsleden met hun functies en neventaken, zoals bijv.: Meerrol, Ankerrol, Paradeerrol, Helikopterrol, NBCD-rol, Schuilrol.
Rollenkaart, Handzame op de persoon uitgereikte kartonnen kaart met daarop afhankelijk van de situatie alle door de rollenofficier toebedeelde specifieke scheepsfuncties en/of neventaken. Tevens staat daarop het vlotnummers ingeval van verlaten schip bijv bij ernstige averij of brand.
Romeo Delta. De afkorting voor regel dat. Opdracht om iets te regelen. Er moeten nog mensen worden aangewezen om piepers te jassen. Nou, ik zou zo zeggen Romeo Delta.
De rond, s’avonds om negen uur werd een ronde over schip of instelling gemaakt door de officier vd wacht iemand van het wachtsvolk met olielantaarn en de provoost. Tegen iedereen die ze tegen kwamen werd rond geroepen,die maakte halt en front. om die tijd werden alle aktiviteiten gestopt, toko gesloten. Daarna was het stil amusement. Exacte tijd is onduidelijk, in de praktijk wordt de laatste ronde met zonsondergang gelopen, daarna is het rood licht op de brug.
Roodgebiesde jazzbandkevers, marinierskapel
Rood licht, dwz dat het buiten donker is en een passagiers verbod is op open dekken, tevens sluittoestand Y of sluiterstand Y voor alle afsluiters gemerkt Y (vaak buitenboord afwatering)
Rotmok. Hache, ragout
In rotten van 4 , onder een rot wordt verstaan: een aantal militairen die op een rij achter elkaar staan. In rotten van 4 betekent dus: 4 rijen naast elkaar. Deze uitdrukking is dus krijgsmacht-breed te gebruiken. (ingez. door Lieko Helmus, met dank).
Ruggen. Op bed gaan liggen, gaan slapen
Sailpast, aankomende en vertrekkende schepen groeten elkaar door vlak langs elkaar te varen, versierd en wel.
Saja. Dit is het Maleise woord voor ik.
Saptouw, verlengsnoer
Sarc, ‘Sea Acceptance and Readiness Checks’ (SARC). Een stappenplan dat wordt afgewerkt onder de vlag van het Sea Training Command met als doel: varende eenheden klaarstomen voor crisis- en of oorlogsoperaties, kustwachttaken, acties tegen drugs-, wapen-, en mensensmokkelaars en anti-piraterij missies. (Bron: Alle Hens)
scharrig, armoedig
Scharrig pak, Slecht verzorgde kleding (uniform)
Scheehoutjes, tanden.
Scheepsjournaal, logboek met daarin opgetekend de dagelijkse meest relevante gebeurtenissen en de scheepsposities.
Scheepstijd. Werktijd, de tijd dat je moet werken
Scheermesjes. Kleine groene pepers, ook wel ‘snijbonen’ genoemd
Scheurenschip, De Schorpioen, waarop vroeger de Marva’s gehuisvest waren.
Schiet mij maar lek, als je iets nieuws hoorde of iets wat je niet geloofde. Ook wanneer iets niet lukte werd het gebruikt.
Schijtseintje, een minder prettig bericht. Van origine een bericht van thuis dat de relatie over was. (Scheidings bericht)
schoenzolenleer, gebraden gehaktschijven
schoon schippen, schoonmaken
Seroendeng, Indonesische spijs van oa kokosnoot en pinda’s behorende bij een Indonesische rijsstafel.
Searider, Lid van het Trainingscommando of FOST die het schip komt inspecteren of vakspecialist van het Warfare Centre die de bemanning van het schip komt versterken.
Sectie Stiekum, bijnaam voor de Inlichtingendienst. Zie ook Gleufhoed.
Semper Penis, Altijd de lul. Altijd pech.
Sesamstraat, Vette uitgaansbuurt in Lissabon ( Portugal) met oa de Texas bar.
Sextant, Meetinstrument voor visuele hoekmetingen ten behoeve van plaatsbepaling bij navigatie. Vertikale hoekmetingen om de hoek (hoogte) te kunnen tussen een herkenbaar hemellichaam en de horizon (kim) of de top van een berg en de kustlijn. Horizontale hoekmetingen tussen visueel herkenbare objecten met als resultaat elkaar snijdende cirkels in de kaart. Dit staat ook wel bekend als de Snellius methode.
Sigaar, Sub, Kachelpijp = Onderzeeboot
Singdek, als alle pendekken in de was zaten werd het singletje met een veiligheidsspeld in het kruis vast gemaakt , combinatie pendek singlet.
Sjankermonteur, ziekenpa
SKB’er, Stomme Kut Burger ( Rijkswerf Burgerpersoneel)
Slamat Makan, Eet smakelijk (Maleis)
Slecht gesjorde plunjebaal, dikke vrouw in te krappe kleding
Slingeren, Meten van natte- en drogebol luchttemperatuur voor dauwpuntsbepaling en invoer in een Meteo-bericht.
Sloep naar de wal. Taxi naar de stad.
Sluittoestand, het open of gesloten zijn van de diverse luiken. Gemerkt met X, Y of Z.
Sluittoestand telor, sluittoestand ei. (y)
Smoelschuiver, Mondharmonica (scheepsband)
Snavelen. Eten.
Snellius methode, Relatief nauwkeurige pepaling van de scheepspositie middels horizontale hoekmeting met een sextant tussen 3 of meer vaste herkenbare objecten. Het resultaat zijn elkaar snijdende cirkels in de kaart.
Snerthol, door burgers algemeen gebruikt om een marineman aan te duiden.
Snuiverfruit, Ingeblikt fruit (Onderzeedienst term).
Sobat, vriend. b.v. Jij bent mijn sobatje.
soeratje: krabbeltje op papier.
Soeziepul, vuilnisbak.
Soppen Douchen
Spatoe. Maleis voor schoen, De baas schoenmaker wordt met spatoe aangesproken. Van een persoon met een heel donkere huidskleur wordt gezegd: Hij is zo zwart als mij spatoes.
Spatschijf, Soort vlot met gaten voor schietoefeningen die men met een lange tros achter het schip aansleept en waarop andere schepen dan kunnen schieten.
Spen, Hulp van de hofmeesters, Maleis: sêpen verkort uit tukang sêpen `baas van de provisiekast’.
Spiegels en Kralen, Representatieve giften / cadeaus voor buitenlandse gasten of bij bezoeken in het buitenland
Sportwitje. Wit T-shirt waarvan de mouwen en de nek met blauwe rand zijn afgezet.
Spreeuwen schieten. Losse eindjes wegwerken.(een spreeuw is een overbodig loshangend eindje touw)
Voor of achter Spring, Type scheepstros die bij het afmeren van voorschip naar achter loopt en vast staat op een bolder, ook wel het voorspring. Of andersom van het achterschip naar voren staat op een bolder, ook wel het achterspring genoemd.
Spuit 11, Denigrerende term voor iemand die een domme opmerking plaatst. Zie ook Kip-6.
SSS, Shit, Shave & Shower. Voorbereidingen op een feestje of partij.
Staagsgewijs, Fase tijdens een anker-manoeuvre, waarbij alleen het anker nog op de bodem ligt.
Stappen, Uit gaan. De wal op gaan. Zie ook Passagieren.
Steelpan, Gitaar (scheepsband)
Stekkerbek of vonkentrekker, iemand bij de technische dienst elektrotechniek
Sterren schieten, Astronomische plaatsbepaling met een sextant aan de hand van de stand van de sterren ( Astronomische navigatie).
Stiekem sterk….soort van bodybuilding, vroeger waren sommige ook al bezig met trekveren, gewichten en dat soort dingen.
Stierenavond, De gehuwde marineman (of vrouw) die intern bij de baas verbleef ging op woensdag even naar huis om daar de nacht door te brengenin de echtelijke sponde. Hoef u niet te vertellen wat daar gebeurde…..
Stil amusement, om 22:00 lichten uit en radio uit, geen geluid meer maken. Dan wordt het rood licht.
Stip: AOO (Landmachtterm, waar de uitmonstering van de adjudant daadwerkelijk een stip is)
Stoker: iemand die voor de technische dienst werkt, werktuigbouw.
Stootwieletjes, grote borsten
Store. Ruimte met reserve-onderdelen voor diverse zaken aan boord.
Storno. Soort walkie-talkie. (Merknaam)
Strepen nat maken, informeel ceremonieel bij een bevordering waarbij de schouder epouletten (padjes) met het nieuwe rangonderscheidingsteken worden natgemaakt met bier.
Strootje roken: shag of sigaretten roken
Strübbe, stront uit een tube
Stuifkoe: poedermelk
Stuurboordskak. Rechtervoet.
Strontpijp, denigrerende bijnaam voor een onderzeeboot, omdat vooral na een lange reis de lucht binnen zo’n boot voor buitebstaanders ontzettend kan stinken. Zie ook Kachelpijp.
Stuurboordslicht, Helder groen gekleurde cocktail. Doorgaans 7-up met Pisang Ambon. Zie ook Bakboord-, Hek- en Toplicht.
Super kort blauw. Dit is de benaming voor de zwembroek. In tegenstelling tot daags blauw, het daagse uniform.
Surfen: Met een of meerdere personen op een plank staan die op de wc-pot ligt die verstopt zit en dan door spoelen
Suzie pul: vuilnisbak
Sweepen! Wegwezen!
Sweet lake city. Steenkolenengels voor Zoetermeer.
Syntex jas, Warme jas met voering voor aan dek of op de brug als het koud is. Tegenwoordig draagt men een ander soort warme jassen.
Systeemschaften, Zo snel mogelijk eten om weer op post of ergen heen te gaan. Zie ook Action Messing.
takenboeker, matroos, die voor een bevordering naar matroos 1e klas bepaalde dingen moet beheersen.
Tampatje. Bed(je) ook wel Kooi of Rek genoemd , of hangmat.
Tamp (tampeloeres) mannelijk geslachtsdeel.
Tang: Aangemaakte siroop bij de maaltijden als het warm was. (Beter bekend als Lem)
Technicolor, Gekleurde hagel
Telor. Ei (maleis)
Telor Lihat Kembali, spiegelei.
Tempo doeloe, (Maleis) rustig aan, vergeet het, iets van het verleden.
telor mata sappi,Gebakken ei. (ei als een koeienoog)
tenue juliet, jekker
tenue romeo, regenjas
Term doormidden zagen, Ritueel met de hele bemanning om het midden van een lange reis (term) te markeren. Doorgaans gebeurt dit met het handmatig doormidden zagen door de jongste opvarende en de commandant van een dikke balk waarop ze zitten. De balk zelf bevindt zich boven een professorisch opgetuigd zwembad, bijv. een met zeewater gevuld zeildoek.
Theewater, Theedrinken, korte pauze rond ca 3 uur ’s middags.
Thijs, naam van een tamboer (pijpers heten allemaal Piet).
Tidi addah, .Niks aan de hand
Tidoeren. Slapen.
Tik of vonkentrekker, radiotelegrafist
Tjampoeren. Uit het maleis: roeren van koffie b.v.
Tjetten Het schilderen van het schip (Maleis)
Toch wel, Ook. Vb. Jansen: je bent geslaagd, en de Vries: toch wel!
Toch wel niet, Ook niet. Vb. Jansen is nog niet aan de beurt en De Vries toch wel niet.
Toebloks zitten, Er niet uitkomen
Toelus, Schrijver
Toetoep moeloet. Hoe je het schrijft weet ik niet. Betekenis. Houd je mond. (maleis).
Toetoep telor, sluittoestand Y. Zie ook : sluittoestand.
Toetoep, het hoog gesloten ceremonieel tropen uniform.
Toko. Verkoopplaats van bier en andere lekkere dingen.
Hij heeft een kop als een Tokeh. Hij is behoorlijk lelijk. Een tokeh is een soort hagedis (Gekko-achtige).
Tom Okker Special , Snack tijdens oorlogswacht uit de vroegere noodrantsoenen, de onsmakelijke en kleffe blik-gehaktbal. Genoemd naar de vroegere tennisser.
Toplicht, Witte (transparante) cocktail. Zie ook Heklicht, maar dan een andere mix van witte drankjes.
Tor. Marinier. (volgens marine-personeel, zie ook vlootje).
Torpedistenbloed. koffie zonder melk, voor de wachtlopers
Touwtje, Electriciteitsdraad
Toverdoos, bijnaam voor een computer.
Trassie, Oosterse smaakmaker van gezouten garnalen voor bij een Indonesische rijsttafel.
Trekken, Straf krijgen na een vergrijp (een bakkie). 3 dagen licht arrest trekken.
Triple Romeo, Running Rotor Refueling. Tijdens een missie tussentijds snel brandstof laden aan dek door een boordhelikopter terwijl de rotor blijft draaien om daarna meteen weer af te vliegen en de missie te vervolgen.
Trollenpartij, Feest met als thema Lelijk. Kan gepaard gaan met een weddenschap / wedstrijd wie de lelijkste introducee op het feest weet uit te nodigen. De beoordeling wordt dan gedaan door een vooraf onderling afgesproken jury van bemanningsleden uit het betreffende verblijf.
Tropenbestek, Zonnetje schieten in de tropen als het schip rond het middaguur onder de zon doorvaart en men twee hoogtemetingen van de zon middels verzeiling met elkaar kan combineren.
Tropenrooster, vroeger op dan normaal aanvang werkzaamheden (06:30) en daarna ook aftrap werkzaamheden (12:00).
Truus. Vroegere benaming voor ziekenpa (zie daar) (Inzender: Ary de Jong)
Tupperware vloot. Benaming voor de mijnenjagers van de Alkmaar-klasse die van kunststof zijn gemaakt.
Turk , Takenboer UitRoei Knuppel. Stuk hout, waarmee een takenboeker om de haren geslagen kan worden als hij/zij weer eens iets fout gedaan heeft.
TV-Koers, Specifieke vaste koers van het schip nabij een kust voor de beste ontvangst van een lokaal televisiesignaal. Van groot belang voor het moraal aan boord vooral tijdens belangrijke voetbalwedstrijden.
Two can rule, maximaal 2 biertjes per persoon Uitgesproken toekan roel.
Udang. Garnalen
Uiensnijder. Zo worden helicopters genoemd. Zit je net op het dek een strootje te roken, komt die stomme uiensnijder weer oplanden en moet je weer weg.
Uitkijk Poolcirkel, nieuwe jonge opvarende bij de neus nemen en voorop bij de bak met een storno, verrekijker, syntex jas, helm, zwemvest en pikhaak op post zetten om de brug te waarschuwen als hij/zij de Poolcirkel in zicht krijgt.
Uitkijk Nul-Meridiaan, zie Uitkijk Poolcirkel maar dan hetzelfde voor Nul Merideaan, bij de passage van de Meridiaan van Greenwich, meestal als van Oost naar West of andersom door het Britse Kanaal vaart.
Uitkijk postboei!, een verse baal op de boeg laten staan en uit laten kijken naar een postzak.
Uitkijk brug, uitkijk boei
Uitknijp hoekie. Een plek waar je, je onttrekt aan de werkzaamheden.
Uitplokken. Geestelijk en lichamelijk afwezig zijn door slaap of vermoeidheid, maar meestal door drank. “Halverwege de avond plokte hij uit”.
Urbeervet, pot vet die aan een groentje werd gegeven nadat hij het hele schip rondgestuurd was, en hem uiteindelijk had gevonden nabij de MAST.
Us, U/S. Dit is unserviceable. dus kapot.
Vadem, Dieptemaat in de zeevaart, thans gestandaardiseerd op 6 voet, oftewel 1,8288 meter.
Vaste walplaatser, werd je als je dood en begraven was
Vastwerken. Einde werkzaamheden.
VBZ Korrels, gekleurde hagelslag
VDWO, voor dienst de wal op.
Verbeterd gegist bestek, Gegist bestek aangevuld (verbeterd) met metingen van elektronische navigatiemiddelen en/of maximaal twee zichtpeilingen van vaste herkenbare objecten.
Verbindelaar. Iemand die tewerkgesteld is bij de verbindingsdienst wordt een verbindelaar genoemd.
Verlichte zeewachtlamp, Als een schip voor anker ligt kan er verlichte zeewacht worden gelopen.
Verse balen (Nieuw personeel) werden weggestuurd om de lamp te halen.
Vernaggelen. Stukmaken, komt van vernagelen van het geschut (van Speijk)
Verse baal, nieuw bemanningslid. Door de vaste bemanning werd altijd geroepen: “Verse balen koffie halen”.
Verticaletijdsversneller. Daar stap je in als je gaat slapen.
Vette buurt, Uitgaansbuurt in een havenplaats met prostetutie etc.
Vette lappen – dekens, “kom tussen die vette lappen vandaan” -sta op.
Vierkant werk maken: Het werk dusdanig afronden, zodat je er morgen weer mee verder kan
Vijfschaft. Gerecht van lamsvlees
Vlag Bravo in top: Ongesteld zijn
Vlam. Vloot Aalmoezenier
vlar, krachtterm.
Vleesmap, Verzameling pornografische tijdschriften die in een map kunnen rouleren tussen bemanningsleden.
Vliegkoers, Koers waarop het schip veilig een boordhelikopter kan laten oplanden.
Vlootje, vlootbaal. Marineman, volgens mariniers (zie ook tor).
Vlop. Vloot Predikant
Vlora. Vloot Raadsman
Vonkentrekker, iemand bij de technische dienst elektrotechniek
Voordrinken, goedkoop belastingvrij aan boord drinken voor je de wal op gaat/passagieren.
Voorgaats gaan, Erbij zijn
iets voorgaats halen, tevoorschijn halen.
Voorschaften, eerder gaan eten om daarna op post te gaan, meestal de Achtermiddag wacht (12:00-16:00).
het voorschip ontluchten, urineren
Voor spijker gaan, voor anker gaan ipv afmeren aan de steiger. Dan krijg je n sloepenregeling.
Vooruitgissen, de toekomstige positie van het schip inschatten op basis van.koers (kompas) en vaart (scheepslog) bijv waar het schip zich zal bevinden over 15, 30 of 60 minuten.
VOPO, Scheldnaam voor iemand van de bewaking. Afko is afkomstig uit voormalig Oost-Duitsland (VolksPolizei).
Vreetschuur: mond ‘zet je vreetschuur open’
Vreetsteentjes. Tanden.
VREMOPA, VREselijk MOlenPAard. Tegenwoordig volledig onverantwoord scheldwoord voor een lelijk ogende vrouw.
Vrije prik, of vrije pruik (is niet duidelijk welke klopt): vrij van wacht
Waaigat, Open gedeelte op het achterschip in het verlengde van de Whalegang. Dit is op fregatten doorgaans ook de positie op het achterdek bij Meerrol.
Waar bestek voeren. Positiebepaling van het schip op basis van zichtpeilingen van of horizontale hoekmetingen tussen (Snellius methode) 3 of meer herkenbare vaste objecten.
Waar gaan we heen? Naar wiejewaaie waar de honden met gatten blaffen.
WABAPI, wasbakken pisser. Uitdrukking gebruikt door de vaste bemanning van Marinekazerne Willemsoord eind jaren 70 voor een collega die behoorlijk dronken was.
Wadijk. Kleefrijst met suiker
walplaatser. Uitwonend, thuis-slapend. (zie ook: boordplaatser)
Wappen. Wennen Aan Pensioen. Het is de gewoonte bij de marine om je in het laatste jaar, voor je leeftijdsontslag, niet meer in te spannen en geen nieuwe projecten e.d. meer aan te pakken.
5 Meter waterlijn halen, Als Verse baal werd je het kamp rond gestuurd door de baksmeester. Je begon je bij de provoost en eindigde bij de commandant….En die schold je de “tandjes’…..terwijl hij allang was ingeseind.
Wat eten we vandaag? Husse met je neus ertussen.
Wat eten we vandaag? Poep van de makke beer.
Die is met weekend, die is dood
Werviaan – Medewerker Rijkswerf
De West. De Antillen.
Whalegang. Lange gang die van voor tot achter door het schip loopt.
Williamson Turn, Speciale manoeuvre met het schip bij Man Over Boord alarm, met als bedoeling zo snel mogelijk terug te kunnen varen door het eigen zog. Wordt vooral gebruikt als de brug geen zicht heeft op de drenkeling, bijv als het MOB-alarm veel later volgt op het te water raken van de drenkeling en ook bij slecht zicht of ’s nachts.
Wippertros, Lange tros voor het handmatig met veel personeel (Wippertrosploeg) binnen halen van een gesleepte installatie of voorwerp. Zoals bijv een spatschijf, een sleeptros, of een laadslang.
Witje – bewijs dat je een auto van de baas mag rijden
Witte bende, team van de douane in witte pakken die het gehele schip doorzoekt op smokkelwaar. Dit team kwam altijd op de rede aan boord zodat niemand van boord kon gaan.
Witte muis, glaasje jenever
X-Poll, Afkorting van de Engelse term Cross Poll, of Cross-pollination. Dit is de uitwisseling van bemanningsleden tussen verschillende schepen, specifiek wanneer varend in internationaal verband.
zachte plank. ‘Een zachte plank opzoeken’. Een (middag)dutje gaan doen op het dek
Zakjenaai. Naaisetje, naaizakje. In in de bestelfolder staat hij omschreven als ‘zakje, naai’. Vandaar.
‘Ze kijkt als een haring die wegens flikkerderij van de doggersbank is geschopt’. Ze kijkt niet vrolijk
Zeemijl, Afstandsmaat in de zeevaart. 1/60 van een breedtegraad, omgerekend 1852 meter.
Zeeschade. Schade door ruwe zeegang, in de praktijk: als iets per ongeluk stuk wordt gemaakt, wordt dat toegeschreven aan zeeschade.
Zeeuwse rijsttafel. Rijst met bruine bonen, kaantjes en zuur
Zeevader. Een nieuw aan boord geplaatste, meestal jonge, matroos kreeg een zeevader toegewezen. Meestal een oudere matroos eerste klas die hem de eerste tijd aan boord onder zijn hoede nam en hem wegwijs maakte op het schip. Tegenwoordig zijn er ook zeemoeders.
Zeevast, als er slecht weer verwacht werd moest je alles zeevast zetten, zelfs je matras met stormbanden.
Zeil. ‘Onder zeil gaan’ Gaan slapen, Deze uitdrukking komt uit de zeiltijd, toen sliep je vaak onder een zeil om warm te blijven
Zeuntje, jongste. Zeuntje – ook keukenhulp, afwassen, schoonhouden e.d.
Ziekenpa. Ziekenverpleger aan boord
Zinksnijder, Grote neus
ZM-er, Zee Milichien. Collega die tijdelijk (voor z’n nummer) in dienst was.
Zondagssop.Lekker ruikende shampoo die je alleen op zondag gebruikt.
Zonnetje schieten, idem als Sterren schieten maar dan plaatsbepaling met behulp van de stand van de zon.
Zuiger: Hij kreeg flink op zijn zuiger. Op je Donder krijgen
Zuur: Hij is zuur. Hij zal er nog wat van te horen krijgen. Ook: iemand die een geslachtsziekte heeft Gebruik: Hij is zuur getikt, of hij is zo zuur als een krentjang.
ZVT, Zijdelings Verlegd Trefpunt. Een specifieke instelling van het geschut bij schietoefeningen. De richtmiddelen zijn daarbij op het doel gericht terwijl het geschut uit veiligheid met een bepaalde hoek daarvan zijdelings afwijkt.
Zo zwart als je veldschoenen, behoorlijk donker van kleur
Zwart licht. Duisternis. Uitval van de elektrische installatie aan boord, waardoor natuurlijk ook alle lichten uitvallen.
Zwarte Bende, Rotterdamse visitatieploeg van de Douane
21-slaan, Oud sadistisch aandoend “ludiek” verjaardagsritueel aan boord van schepen bij het “vieren” van de 21e verjaardag van jonge bemanningsleden. Collega’s ouder dan 21 mochten dan met de blote hand of de baksplank de jarige 21 maal op het achterwerk slaan. Meestal werd dit dan ook nog “gekoeld” met bier. Ook probeerde men daarbij altijd bemanningsleden jonger dan 21 over te halen om ook mee te slaan. Trapten die er dan in dan kregen ze 42 (=2×21) klappen op het achterwerk.Tegenwoordig zal dit rirueel inmiddels wel verboden zijn.
3e-Vervang in top, Seinwimpel tijdens reewacht in een buitenlandse haven om aan te geven dat zowel de Commandant (CDT) als Eerste Officier (EO) van boord zijn en de Officier van de Wacht de leiding heeft.